عید واقع‍ى‏

روایت‍ى که از عل‍ى (ع) نقل شده که هر روز که در آن معصیت خدا نشود، روز عید است، اشاره به همین موضوع دارد، زیرا روز ترک گناه، روز پیروزى و پاک‍ى و بازگشت به فطرت نخستین است.
در روایت دیگرى از "سوید بن غفله" نقل شده است: در روز عید بر امیرالمؤمنین عل‍ى(ع) وارد شدم و دیدم که نزد او نان گندم و خطیفه (خوراک‍ى از آرد و شیر) و ملبنة (غذای‍ى که از شیر تهیه م‍ى‎شود) است؛ پس به آن حضرت عرض کردم: روز عید و خطیفه؟!
آن حضرت فرمود: این عید کس‍ى است که آمرزیده شده است.
و نیز در یک‍ى از اعیاد، آن حضرت فرمود: امروز تنها عید کس‍ى است که خداوند روزه‎اش را پذیرفته و عبادتش را سپاس گزارده است؛ هر روزى که خداوند مورد نافرمان‍ى قرار نگیرد، عید راستین است.
همچنین در روایات دیگرى از معصوم (ع) چنین آمده است: عید واقع‍ى برى آن کس‍ى که لباس نو پوشیده نیست بلکه عید حقیق‍ى برى کس‍ى است که از وعده هى عذاب خداوند لباس ایمن‍ى به تن کرده ‎باشد.

عید فطر از نگاه امام على(ع)‏‏

1 ـ عید فطر روزى است که نیکوکاران ثواب مى‎برند.
2 ـ عید فطر روزى است که گناهکاران زیان مى‎بینند.
3 ـ عید فطر شبیه‎ترین روز به روز قیامت است؛ زیرا در قیامت عده‎ى که زیان کارند تأسف مى‎خورند و غضبناک مى‎گردند و عده‎ى که نیکوکار هستند رستگار و متنعم به نعمت‎هى الهى مى‎شوند.
4 ـ از عید فطر عبرت بگیرید:
وقتى از منازل خود برى خواندن نماز عید خارج مى‎شوید، به یاد آورید زمانى را که از منزل بدن خود خارج خواهید شد و به سوى خدا خواهید رفت.
وقتى در جایگاه نماز مى‎ایستید به یاد آورید زمانى را که در محضرعدل الهى مى‎ایستید و از شما حسابرسى مى‎کنند.
وقتى از نماز به سوى منزل خود بر مى‎گردید به یاد آورید زمانى را که به منزل خود در بهشت خواهید رفت.
5 ـ پاداش بندگان روزه‎دار:
کمترین چیزى که به روزه‎داران داده مى‎شود این است که فرشته‎ى در آخرین روز ماه مبارک رمضان به آنان ندا مى‎دهد و مى‎گوید: هان! بشارت باد بر شما بندگان خدا که گناهان گذشته‎تان آمرزیده شده است، به فکر آینده خویش باشید که چگونه بقیه ایام را بگذرانید.
 
 

وداع در سنت مسلمانان همواره با دعاهای خاص صورت می‌گیرد وداع با مسافر، وداع با میهمان و یا وداع با یک عزیز از دست رفته هریک حال و هوای مخصوص خودش را دارد.

مسلمانان در وداع با ماه مبارک رمضان نیز دعایی را به زبان می‌رانند.

دعا برای توفیق روزه‌داری مجدد در این ماه، دعا برای قبولی طاعات و عبادات و یا آخر و عاقبت به خیری.

در این میان روایات زیادی نیز از ائمه اطهار در دست است که نشان‌دهنده وسعت دید آنان نسبت به برکات و شان این ماه عزیز است.

دعایی منتسب به امام صادق (ع) است که در وداع با این ماه به زیبایی بیان شده است.

امام صادق (ع) در این دعا می‌فرماید:
اللهم انک قلت فی کتابک المنزل
"خدایا تو فرمودی در قرآنت که نازل فرمودی"
شهر رمضان الذی انزل فیه القرآن و هذا شهر رمضان، و قد تصرم
"و این ماه رمضان است که گذشت"
فاسئلک بوجهک الکریم و کلماتک التآمه ان کان بقی علی ذنب لم "پس از تو خواهم به ذات بزرگوارت و کلمات تامه و کاملت که اگر گناهی به گردن من باقی مانده"
تغفرلی او ترید ان تعذبنی علیه او تقایسنی به ان (لا)یطلع فجر "که آنرا نیامرزیده‌ای یا می‌خواهی مرا به جرم آن عذاب کنی یا بدان مرا بسنجی (می خواهم) که طلوع نکند سپیده دم"
هذه اللیله او یتصرم هذا الشهر الا وقد غفرته لی یا ارحم الراحمین "این شب یا بگذرد این ماه جز آنکه آمرزیده باشی آنرا از من ای مهربانترین"
اللهم لک الحمد بمحامدک کلها اولها و آخرها ما قلت
"خدایا ستایش تو را است به همه ستایش‌هایت آغازش"
لنفسک منها و ما قال الخلائق الح‌آمدون المجتهدون
"ستایش‌هایی که خودت برای ذات خود بیان کرده‌ای و چه آنهایی که آفریدگان ستایش‌کننده و کوشا"
الموفرون ذکرک و الشکر لک الذین اعنتهم علی اداء حقک
"که بسیار یاد تو کنند و سپاست گذارند به زبان آرند آنانکه یاریشان کردی بر ادای حق خود از اصناف"
خلقک من الملائکه المقربین و النبیین و المرسلین
"طبقات مختلف آفریدگانت از فرشتگان مقرب و پیامبران و مرسلین" واصناف الناطقین و المسبحین لک من جمیع العالمین علی انک
"و طبقات دیگر از گویندگان و تسبیح کنندگانت از همه مردم عالم (ستایشت کنم) بر اینکه"
بلغتنا شهر رمضان و علینا من نعمتک و عندنا من قسمک
"ما را به ماه رمضان رساندی و ما در زیر بار نعمتهای تو بودیم و در نزد ما بود بهره‌های تو"
و احسانک و تظاهر امتنانک فبذلک لک منتهی الحمد الخالد
"و احسانت و منت‌های پی در پی تو و به همین جهت تو را ستایش‌کنم به آخرین ستایش جاویدان"
الدآئم الراکد المخلد السرمد الذی لاینفد طول عنا جل ثنائک
"و دائمی و ماندنی و همیشگی و بی‌حد و انتهایی براستی که برجسته است ثنای تو"
اعنتنا علیه حتی قضیت عنا صیامه و قیامه من صلوه وما کان منا "که ما را یاری کردی بر انجام فرایض این ماه تا بخوبی گذراندی از ما روزه و نمازش را و همچنین اعمال نیک دیگری که در این ماه از ما سر زد از نیکوکاری یا سپاسگزاری یا ذکر خدایا پس آنها را بپذیر از ما به بهترین پذیرش خود"
و تجاوزک و عفوک و صفحک و غفرانک و حقیقه رضوانک حتی
"و بهترین گذشت و عفو و چشم پوشی و آمرزش و حقیقت خوشنودیت تا به حدی که"
تظفرنا فیه بکل خیر مطلوب و جزیل عطآء موهوب و توقینا فیه
"برسانی ما را در این ماه به هر خوبی و خیری که مطلوب ما است و به عطای شایانی که ببخشی و نگاهمان داری در آن"
من کل مرهوب او بلاء مجلوب او ذنب مکسوب الل هم انی اسئلک
"از هر چیز هراسناک یا بلایی که بر سرمان آید یا گناهی که بهم رسد خدایا از تو خواهم"
بعظیم ما سئلک به احد من خلقک من کریم اسمائک
"به بزرگترین چیزی که یکی از آفریدگانت از تو درخواست کنند از نامهای بزرگوارات"
و جمیل ثنائک و خاصه دعائک ان تصلی علی محمد وآل محمد
"و ازثنای برجسته‌ات و از دعای مخصوصت که درود فرستی بر محمد و آل محمد" وان تجعل شهرنا هذا اعظم شهر رمضان مر علینا منذ انزلتنا الی "و دیگر آنکه بگردانی این ماه رمضان را بزرگترین ماه رمضانی که بر ما گذشته است از آن روزی که ما را به این"
الدنیا برکه فی عصمه دینی وخلاص نفسی وقضاء حوائجی
"دنیا آورده‌ای تاکنون از این نظر که آن‌را برکتی قراردهی در ضمن نگهداری دینم و رهایی خودم (از دوزخ )"
و تشفعنی فی مسآئلی وتمام النعمه علی وصرف السوء عنی
"و برآوردن حاجاتم و دیگر آنکه شفاعتم را بپذیری در خواسته‌هایم و کامل کردن نعمتت را بر من"
العافیه لی فیه وان تجعلنی برحمتک ممن خرت له لیله القدر
"و گرداندن بدی را از من و پوشاندن لباس عافیت را در این ماه بر من و مرا به رحمت خود از آن کسانی قراردهی که شب قدر"
و جعلتها له خیرا من الف شهر فی اعظم الاجر وکرآئم الذخر
" که بهتر از هزار ماه گردانیدی برای آنها اختیار کرده‌ای در بزرگترین پاداش و گرامی‌ترین"
"و حسن الشکر و طول العمر و دوام الیسر اللهم و اسئلک ذخائر
"سپاسگزاری نیک و طول عمر و آسودگی همیشگی خدایا و از تو خواهم" برحمتک و طولک و عفوک و نعمائک و جلالک و قدیم احسانک به رحمتت "و به بخشش و گذشتت و نعمتهای (بسیار) و جلال و احسان دیرینه" و امتنانک ان لاتجعله آخر العهد منا لشهر رمضان حتی تبلغناه
"و منت گذاریت که این ماه را آخرین ماه رمضان ما قرار ندهی تا این که برسانی ما را"
من قابل علی احسن حال وتعرفنی هلاله مع الناظرین الیه
"بدان در سال آینده به بهترین حال و نشان دهی به من ماه نو این ماه را به همراه بینندگان آن"
و المعترفین له فی اعفی عافیتک و انعم نعمتک و اوسع رحمتک
"و اعتراف‌کنندگان به حق آن در بهترین عافیت و تندرستی که به من داده و کاملترین نعمتت و فراخترین رحمتت"
و اجزل قسمک یا ربی الذی لیس لی رب غیره لا یکون هذا
" شایانترین بهره‌هایت‌ای پروردگار من که جز او پروردگاری ندارم چنان نباشد که این
الوداع منی له وداع فناء ولا آخر العهد منی للقاء حتی ترینیه من "وداعی که من از این ماه می‌کنم وداع فنا و مرگ من و آخرین بار دیدار من از این ماه باشد بلکه در سال آینده نیز آن را"
فی اوسع النعم وافضل الرجاء قابل فی اوسع النعم وافضل الرجاء وانا لک علی احسن الوفاء
"به ما بنمایان در فراخترین نعمت‌ها و بهترین امیدها و در حالی که من (نسبت به تو) وفادارتر باشم"
انک سمیع الدعاء اللهم اسمع دعائی وارحم تضرعی وتذللی
"که براستی تویی شنوای دعاها خدایا دعایم را اجابت کن و به تضرع و زاری و خواریم"
لک و استکانتی وتوکلی علیک وا نا لک مسلم لا ارجو نجاحا ولا
"در برابرت و مستمندی و توکلی که بر تو دارم رحم کن و من تسلیم جناب توام که امید ندارم به موفقیت"
معافاه و لاشریفا و لاتبلیغا الا بک و منک و امنن علی جل ثناوک
"و تندرستی و نه به شرافت و مقامی برسم جز بوسیله تو و از جانب تو و منت نه بر من‌ای که ثنایت" وتقدست اسمائک بتبلیغی شهر رمضان وانا معافا من کل مکروه
"برجسته و نامهایت منزه است به اینکه برسانی مرا به ماه رمضان در حالی که سالم باشم از هر ناراحتی"
و محذور من جمیع البوائق الحمد لله الذی اعاننا علی صیام هذا "و گرفتاری و از تمام ناگواریها و ناملایمات ستایش خدایی را که کمک داد ما را بر روزه این"
الشهر و قیامه حتی بلغنی آخر لیله منه
"ماه و نماز و عبادتش تا مرا به آخرین شبش رسانید"